Staw kolanowy to największy staw w ciele, który ciągle podlega znacznym obciążeniom. Nie powinno zatem dziwić, że musi być odpowiednio ustabilizowany. Strukturami odpowiedzialnymi za jego wspomaganie są więzadła. Spośród jedenastu z nich, więzadło krzyżowe przednie (ACL – Anterior Cruciate Ligament) uznawane jest za jedno z najważniejszych dla właściwego funkcjonowania stawu, a zarazem jedną z najbardziej podatnych na uszkodzenia struktur w całej kończynie dolnej. Jego zerwanie może wymagać interwencji zabiegowej nazywanej ,,rekonstrukcją ACL”, która, aby przyniosła zamierzone efekty, powinna być łączona z fizjoterapią. Jakie znaczenie ma fizjoterapia po rekonstrukcji więzadła ACL?
Zerwanie więzadła ACL
Naciągnięcia, naderwania lub całkowite zerwania przydarzają się nie tylko profesjonalnym sportowcom, ale mogą wystąpić także u każdego z nas, podczas codziennych aktywności, zwłaszcza jeśli wymagają one wykonania nagłych skrętnych ruchów w stawie kolanowym.
Objawy uszkodzenia w obrębie więzadła krzyżowego są dość charakterystyczne. Pacjenci zgłaszają przede wszystkim: ostry ból, zaczerwienienie, obrzęk, uczucie “uciekania kolana” i uczucie ciepła w okolicy stawu.
Rekonstrukcja więzadła ACL
W zależności od stopnia uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego stosuje się mniej lub bardziej inwazyjne leczenie. W cięższych przypadkach, kiedy metody zachowawcze zawodzą, konieczne może okazać się przeprowadzenie operacji rekonstrukcyjnej, po której należy odbyć rehabilitację.
Znaczenie fizjoterapii w powrocie do zdrowia po rekonstrukcji więzadła ACL
Rehabilitacja po zabiegu powinna zostać podjęta możliwie jak najwcześniej – poprzez ćwiczenia dąży się do możliwości wykonania pełnego wyprostu w stawie kolanowym, a później, także do pełnego zgięcia. Znaczącą rolę w procesie odzyskiwania sprawności, zdają się mieć ćwiczenia izometryczne wzmacniające mięsień czworogłowy uda oraz praca nad czuciem głębokim, od którego zależy stabilność stawu. W kolejnych etapach aktywuje się również mięsień trójgłowy łydki i przywraca właściwy wzorzec chodu. Poza ćwiczeniami, fizjoterapeuci również pracują manualnie na tkankach miękkich (terapia manualna), wdrażają zabiegi fizykoterapeutyczne (mające przyspieszyć proces regeneracji) oraz korzystają z metod wspomagających proces rehabilitacji, jedną z nich jest plastrowanie dynamiczne (kinesiotaping).
Ile powinna potrwać fizjoterapia po rekonstrukcji więzadła ACL?
Przede wszystkim należy zaznaczyć, że fizjoterapia skraca czas rekonwalescencji. W wielu przypadkach zaleca się, by poddać się jej jeszcze przed zabiegiem (rehabilitacja przedoperacyjna) – na tym etapie dąży się do zmniejszenia prawdopodobieństwa wystąpienia znacznego obrzęku i bólu. Po samym zabiegu należy unikać obciążania nogi – „przez jaki okres czasu?” – o tym decyduje lekarz prowadzący/operujący, w zależności od wykonywanej techniki operacyjnej oraz możliwym, współtowarzyszącym urazom w stawie (np. urazy łąkotki przyśrodkowej/bocznej).
Rehabilitacja trwa zwykle do 6 miesięcy.
Jakie są korzyści z fizjoterapii rekonstrukcji więzadła ACL?
Głównym celem fizjoterapii po zabiegu jest przywrócenie siły mięśniowej oraz odtworzenie zakresu ruchu w stawie, aczkolwiek najdłużej i najtrudniej wypracowuje się koordynację i stabilizację. W ten sposób minimalizuje się ryzyko uszkodzeń ACL w przyszłości.