Nowe technologie, takie jak tablety i smartfony, mogą mieć pozytywny wpływ na rozwój dziecka. Trzeba jednak pamiętać, że zbyt wczesne i intensywne korzystanie z tego typu urządzeń wiąże się z pewnym ryzykiem. Jakim i jak temu zapobiec? O właściwym wprowadzeniu dziecka do świata ekranów przeczytasz w tym artykule.
Spis treści
- Dzieci w cyfrowym świecie
- Ryzyko
- Pierwszy ekran – w jakim wieku?
- Jak zaznajomić dziecko z technologiami?
- Materiały dla rodzica
Dzieci w cyfrowym świecie
Żyjemy w rzeczywistości cyfrowej. Nowe technologie stanowią dużą część naszej codzienności i są dla nas atrakcyjne z wielu powodów. Ułatwiają przeróżne działania, są narzędziem do pracy, podnoszą jakość życia i dostarczają rozrywki. Chętnie wykorzystujemy je także w edukacji, również w szkołach.
Nowe technologie są m.in. pomocą w uatrakcyjnieniu nauczania czy narzędziem nauczyciela do zwiększenia efektywności nauki. Ich pozytywny pływ na rozwój dziecka nie podlega zresztą dyskusji. Wiadomo, że gry, aplikacje i podobne media mogą rozwijać przeróżne umiejętności, zwiększać określone kompetencje i ułatwiać przyswajanie nowych informacji. Nic więc dziwnego, że rodzice chętnie udostępniają swoim dzieciom urządzenia mobilne. Większość, bo 60%, robi to, aby zająć się swoimi sprawami1. Duża część z nich z pewnością robi to w dobrej wierze. W końcu o nowych technologiach mówi się tyle dobrego, więc jak mogą zaszkodzić? Okazuje się jednak, że ryzyko jest duże.
Ryzyko
Należy pamiętać, że wciąż jesteśmy na początku cyfrowej drogi. Nie do końca wiemy, jaki wpływ będą mieć nowe technologie na pokolenia, które wychowywały się w erze cyfrowej. Jeszcze do niedawna największe obawy budził komputer z dostępem do internetu. Uzależnienie od gier, cyberprzemoc, treści pornograficzne – to tylko niektóre ze zmartwień rodziców. Teraz powodów do obaw jest jednak więcej, bo dysponujemy urządzeniami mobilnymi. Dostęp do nowych technologii jeszcze nigdy nie był tak łatwy, a okazuje się, że rodzice bardzo chętnie udostępniają je swoim dzieciom, nawet tym najmłodszym.
Aż 43% dzieci rocznych i dwuletnich korzystają z tabletów lub smartfonów. Im wyższy wiek, tym dostęp bardziej powszechny. Urządzeń mobilnych używają 62% trzylatków i czterolatków oraz 84% pięciolatków i sześciolatków. Jeszcze bardziej niepokoi to, że aż 30% najmłodszych (dzieci roczne i dwuletnie) korzysta z urządzeń każdego dnia2.
Jakie wiąże się z tym ryzyko? Skutki takiego wychowania poznamy w pełni dopiero w przyszłości, ale już teraz specjaliści ostrzegają, że zbyt wczesne i za częste korzystanie z urządzeń cyfrowych może być szkodliwe.
Aby dziecko prawidłowo się rozwijało, musi doświadczać świata różnymi zmysłami. Smartfony i tablety tego nie zapewniają. Dostarczają mało bodźców i ograniczają kontakty z innymi ludźmi. Brak tych doświadczeń może wpłynąć negatywnie na rozwój mózgu, co w konsekwencjach odbije się na zdrowiu dziecka i relacjach w rodzinie.
Pierwszy ekran – w jakim wieku?
Zaleca się, aby dzieci do drugiego roku życia nie miały kontaktu z urządzeniami mobilnymi.
Od trzeciego roku życia można stopniowo wprowadzać dziecko w świat nowych technologii, ale należy pamiętać, że trzeba przestrzegać pewnych zasad. Decyzja o udostępnieniu pierwszego ekranu musi być najpierw dobrze przemyślana.
Jak zaznajomić dziecko z nowymi technologiami?
- Ustal zasady – korzystanie z urządzeń ekranowych powinno być ograniczone czasowo. Dobrze, aby jednorazowe użycie nie trwało dłużej niż 20 minut, a dzienny kontakt nie dłużej niż 2 godziny. Im dziecko młodsze, tym krócej powinno korzystać z tabletów i smartfonów.
Warto także zadbać o to, aby dostęp był ograniczony również w określone dni tygodnia. Można ustalić np. niedzielę dniem wolnym od urządzeń mobilnych czy nawet cały weekend. - Wybierz treści – zadbaj o to, aby dziecko miało dostęp jedynie do nieszkodliwych i pożytecznych treści. Nie wybieraj ich na chybił trafił.
- Towarzysz dziecku – czas z urządzeniami ekranowymi spędzaj razem z dzieckiem. Tłumacz, co widzi i ciesz się wspólną interakcją.
- Nie stosuj systemu kar i nagród – smartfony i tablety nie powinny być nagrodą za dobre zachowanie. Unikaj takich stwierdzeń jak: „jeśli nie zrobisz tego, nie zagrasz na tablecie”, „w nagrodę za to, możesz skorzystać ze smartfona”.
- Unikaj kontaktu przed snem – promieniowanie ekranów wpływa negatywnie na zasypianie i obniża jakość snu. Dziecko nie powinno mieć z nimi styczności przed pójściem spać.
Materiały dla rodzica
We właściwym wprowadzeniu dziecka w świat ekranów mogą pomóc liczne, ogólnodostępne materiały – eksperckie artykuły, podcasty, filmy. Warto interesować się wydarzeniami takimi jak bezpłatne webinary prowadzone przez specjalistów czy kampanie społeczne poświęcone problemowi korzystania z technologii np Fundacji Orange. „Zadbaj o dziecięcy mózg”. W ramach takich akcji tworzone są liczne materiały pomocnicze dla rodziców, które ułatwiają zapoznanie dziecka z cyfrowym światem. Natomiast wybierając wszelkie treści i rozrywki na urządzenia (gry, aplikacje, filmy), warto filtrować dostępne pozycje według opcji „bezpieczne dla dziecka” lub ze względu na ograniczenia wiekowe.
1 Raport „Korzystanie z urządzeń mobilnych przez małe dzieci w Polsce. Wyniki badania ilościowego”, Fundacja Dzieci Niczyje, 2015
2 jw.