Jeśli pies lub kot ma zdiagnozowaną cukrzycę, istnieje ryzyko wystąpienia u niego tzw. zaćmy cukrzycowej. To poważne schorzenie narządu wzroku, które w skrajnych przypadkach doprowadza do częściowej lub całkowitej ślepoty. Na szczęście można ją wyleczyć. Czym objawia się zaćma cukrzycowa? Jakie zachowania zwierzęcia powinny być alarmujące dla właścicieli? W jaki sposób można uchronić wzrok chorego pupila?
Na wstępie warto wyjaśnić, czym w ogóle jest zaćma. W największym uproszczeniu określa się w ten sposób chorobę degeneracyjną oka, która doprowadza do zmętnienia soczewki. Typowym objawem katarakty, jak bywa czasem nazywane to schorzenie, jest pojawienie się charakterystycznego zamglenia wewnątrz oka. Biała, mleczna plama sprawia, że gałka oczna przestaje być transparentna i krystalicznie przejrzysta. Soczewka, która dotknięta została procesem degeneracji, utrudnia przedostawanie się w głąb oka promieniom świetlnym. Nie dostają się więc one do siatkówki. Im bardziej zaćma jest zaawansowana, tym mocniej odbija się to na codziennym funkcjonowaniu zwierzęcia, które zaczyna po prostu widzieć gorzej, a czasem nawet traci zdolność widzenia w chorym oku.
Zaćma może mieć różne podłoże. Bywa, że jest schorzeniem wrodzonym lub odziedziczonym. Często na kataraktę chorują zwierzęta w podeszłym wieku. Zdarza się również, że zaćmę się nabywa, w efekcie chorowania na zupełnie inne schorzenia, np. cukrzycę.
Jaki związek ma zaćma z cukrzycą?
W organizmie zwierzęcia chorego na cukrzycę dochodzi do tworzenia się i odkładania w soczewce cukrów prostych, takich jak fruktoza, dolcitol oraz sorbitol. Doprowadza to do przenikania płynu z oka do wspomnianej soczewki, co z kolei skutkuje jej napęcznieniem o ostatecznie obrzękiem. Taka sytuacja sprzyja rozwojowi zaćmy. Im więcej płynu zaczyna przenikać do soczewki, tym większa staje się jej opuchlizna. Wówczas mówi się o zaćmie pęczniejącej. To oczywiście bardzo niepożądane zjawisko w oku zwierzęcia. Nadmierny obrzęk może wręcz doprowadzić do rozerwania torebki soczewki, co z kolei grozi wystąpieniu stanu zapalnego błony naczyniowej wywołanym przez antygen soczewkowy LIU. To dla zwierzęcia zawsze oznacza uciążliwy ból oraz utrudnione funkcjonowanie. Może to również przyczynić się do zachorowania na jaskrę.
Zaćma cukrzycowa – jakie są objawy?
Najczęstszym objawem zaćmy jest pojawienie sią na oku charakterystycznej, mlecznej plamki, przez którą gałka oczna przestaje być krystalicznie przejrzysta. Oprócz tego alarmujące powinny być zachowania zwierzęcia – jeśli pupil przestaje reagować na niektóre bodźce wzrokowe, ma problemy z trafieniem w drzwi, często się potyka i wpada na różne przedmioty, może to oznaczać, że zaczął widzieć gorzej właśnie przez rozwijającą się zaćmę. Chorobie może towarzyszyć ból, który zwierzę będzie chciało się pozbyć np. przez drapanie się po pysku. Do tego pupil bywa w takiej sytuacji apatyczny i niezbyt skory do aktywności.
Zaćmie cukrzycowej towarzyszyć mogą objawy typowe dla samej cukrzycy. To szczególnie ważne w przypadku zwierząt, u których jeszcze ostatnie wspomniane schorzenie nie zostało jeszcze zdiagnozowane. Mowa tu konkretnie o takich symptomach jak apatia, osłabienie, częste oddawanie moczu. Infekcje dróg moczowych, zaburzenia neurologiczne i pogorszenie kondycji szaty.
Rozpoznanie i leczenie zaćmy cukrzycowej
Rozpoznania zaćmy cukrzycowej dokonuje się poprzez dokonanie kompleksowych oględzin soczewki po rozszerzeniu źrenicy specjalnymi kroplami. Badanie to wykonuje się pod powiększeniem w lampie szczelinowej. Dopełnieniem diagnozy jest sprawdzenie stanu soczewki oraz komory ciała szklistego. Jeśli pojawią się podejrzenia, że choroba może wynikać z cukrzycy, a zwierzę dotąd nie było leczone na to schorzenie, niezbędne będzie przeprowadzenie diagnostyki właśnie w kierunku wykrycia tego problemu metabolicznego.
Zaćmę cukrzycową, podobnie jak inne typy tego schorzenia, leczy się przede wszystkim chirurgicznie, poprzez zabieg fakoemulsyfikacji soczewki. Polega on na rozbiciu i usunięciu mas zaćmowych z chorego oka. W razie potrzeby wstawiana jest również nowa, sztuczna soczewka. To metoda skuteczna – szanse na powodzenie zabiegu ocenia się na 80 procent. Nie zawsze jednak zwierzę kwalifikuje się do takiej operacji. W przypadku cukrzyków, ważne jest przede wszystkim ustabilizowanie choroby będącej główną przyczyną pojawienia się problemów ze wzrokiem. Jeśli pupil nie może być poddany operacji, pozostaje doraźne leczenie farmakologiczne, polegające na stosowaniu kropel. W tym przypadku chodzi przede wszystkim o zapewnienie zwierzęciu możliwie najlepszych warunków funkcjonowania. Czworonogi mierzące się z zaćmą, również tą cukrzycową, powinny być poddawane badaniom okulistycznym.
Tekst powstał przy współpracy z Centrum Okulistyki Weterynaryjnej EyeVet Wrocław – https://eyevet.pl/pl.